بررسی راهکارهای ارتقاء ایمنی گذرگاه یوزپلنگ آسیایی

بررسی راهکارهای ارتقاء ایمنی گذرگاه یوزپلنگ آسیایی با افزایش تصادفات جاده ای حیات وحش و عدم پیش بینی ها لازم جهت عبور ایمنی حیات وحش و گونه یوزپلنگ از چالشهای مسیر شماره ۴۴ حد فاصل سبزوار تا میامی می باشد.

در این زمینه مطالعاتی توسط سایر کشورها در راستای کاهش تصادفات و تلفات حیات وحش صورت گرفته که در پایان جهت دنلود قرار خواهیم داد.

در آخرین گزارش با موضوع  بررسی تطبیقی شواهد مطالعاتی راهکارهای کاهش تصادف جاده ای  حیات وحش با انتخاب یوزپلنگ به عنوان گونه هدف  تهیه شده در کارگروه مشورتی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و تالیف: دکتر علیرضا محمدی و علی رنجبران  به تشریح کامل راهکارها جهت عبور ایمنی گونه یوزپلنگ می پردازد که به نظر اینجانب بسیار خلاصه ، کاربردی و اجرایی تهیه شده است. به استناد همین گزارش و مطالعات وزارت حمل و نقل آمریکا چند سطر از گزارش را ارائه میکنیم.

در ایران نیز تقریبا همزمان با مطالعات بین المللی، مطالعاتی درباره ابعاد خسارت وارده به حیات وحش در اثر تصادفات جادهای انجام شده است. در یک مطالعه درجاده میانگذر پارک ملی گلستان بین سالهای ١٣٨۴تا ١٣٩٠در مجموع بیشتر از ۵٨٨مورد تصادف جادهای مربوط به ٣٣گونه حیاتوحش ثبت شد .

در ایران تا به حال حداقل ٢۵یوزپلنگ در اثر تصادف جاده ای جانشان را از دست دادهاند که ٢٣عدد در دو دهه گذشته بر اثر تصادف جان باختهاند. از این تعداد تنها ١٣یوزپلنگ در محور میامی-سبزوار و بین سالهای ١٣٨٩تا ،١۴٠٢در اثر تصادف از بین رفته اند

مروری بر تجربیات بین المللی برای کاهش تصادفات جاده ای یوزپلنگ

تجربیات و مطالعات بسیاری در زمینه کاهش تلفات جاده ای حیات وحش انجام شده است. وزارت حمل و نقل ایالت نوادا در آمریکا در سال ٢٠٢٢گزارشی مروری از تجارب جهانی برای کاهش تصادف جاد ه ای حیات وحش را گردآوری کرده است. در این گزارش تجربیات بین المللی در مورد پستانداران بزرگ جثه، دام اهلی و حیوانات اهلی آزادزی بررسی شده است. بر اساس این گزارش این تمهیدات را میتوان به ٣دسته کلی تقسیم کرد؛ تمهیداتی که برای تاثیر بر رفتار رانندگان به کار گرفته میشوند، تهمیداتی که برای تاثیر بر رفتار حیوانات وحشی به کار گرفته میشوند و در آخر تمهیداتی که برای کاهش اثر متقابل حیوانات وحشی و جاده به کار گرفته شده اند.

الف- دسته نخست: تمهیدات با هدف اثرگذاری بر رفتار رانندگان

1. تابلوهای کنار جاده
2. سیستمهای شناسایی حیوانات و صدور هشدار
3. اجرای روشنایی جاده
4. علایم هشدار دهنده پهن روی جاده
5. مدیریت رستنیها برای افزایش دید
6. کاهش ترافیک عبوری
7. کاهش حد محدودیت سرعت
8. به کار گیری تمهیدات آرامسازی
   

   ب- دسته دوم :تمهیدات با هدف اثر گذاری بر رفتار حیوانات و یا اندازه جمعیت
   

   1. به کار گیری سیگنالهای هشدار دهنده صوتی و بصری با هدف دور کردن حیوانات از جاده
   2. سیستمهای دور کننده حیوانات بر اساس بویایی
   3. به کار گیری نیروی انسانی برای پایش و متوقف کردن ترافیک هنگام عبور حیوانات
      
   4. کاهش عوامل جذب کننده حیوانات به جاده
   5. کاهش طعمه و مواد غذایی در کنار جاده
   6. افزایش فاصله بین دو لاین رفت و برگشت
   7. کاهش جمعیت حیوانات وحشی
   8. جابجایی حیوانات وحشی
   9. مهندسی زیستگاه با هدف کاهش فعل و انفعال حیات وحش با جاده
      
   10. کاهش زادآوری حیوانات

   ج- دسته سوم  :تمهیدات با هدف کاهش اثر متقابل حیوانات وحشی و جاده

   1. موانع عبوری حیاتوحش؛ فنس، قطعه سنگهای بزرگ و خاکریز، دیوار و کانال
   2. زیرگذر و روگذرهای عبوری

کلیپی کوتاه و شماتیک از راهکارها :

نتایج و بحث
ابتدا شواهد و مدارک موجود و فاکتورهای مورد نظر در مورد زیستگاه و گونه هدف این بررسی، یعنی یوزپلنگ را به طور خلاصه مرورخواهیم کرد.
فاکتورهای زیستگاه و گونه هدف:
زیستگاه کویری با پوشش گیاهی ناچیز
پنهانکار و خجالتی بودن گونه هدف (یوزپلنگ)
هزینه های بالای احداث روگذر
نیاز به برقراری ارتباط بین دو سمت جاده با توجه به اکولوژی رفتاری گونه هدف (یوزپلنگ)
کریدورهای عبوری یوزپلنگ و محدودههای داغ شناسایی شده در محور میامی-سبزوار

شواهد و مدارک موجود از کارایی روشها با توجه گونه هدف و شکل زیستگاه:
کارایی بالای زیرگذرها در مورد گوشتخواران پنهانکار (مطالعه در پارک ملی بنف کانادا در مورد شیر کوهی)
کارایی بالای زیرگذرها در مناطق کویری( مطالعه در کالیفرنیای جنوبی و شواهد عبور گونه خجالتی مثل لینکس)
عدم کارایی سازههای عبوری بدون استفاده از فنس
کارایی بالای زیرگذر و فنس در کاهش تصادفات و حفظ ارتباط بین دو سمت جاده
کارایی توامان روشنایی و کاهش سرعت در حد ٨٠تا ٩٠کیلومتر بر ساعت

لینک دانلود مقاله کامل تهیه شده توسط کارگروه مشورتی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی ۱۴۰۲.۴.۱۲

مروری بر شواهد مطالعاتی روشهای پیشگیری از تصادفات جادهای حیات وحش

مطالعات کاهش تصادفات حیوانات با وسایل نقلیه انجام شده توسط دپارتمان حمل و نقل کشور آمریکا ۲۰۰۸

آیین نامه علائم ترافیکی استرالیا – فصل ۸ مخصوص تابلو های گذر عرضی حیوانات وحشی