ونلافاکسین Venlafaxine

هشدار

از داروهای ضد افسردگی برای درمان انواع بیماری‌ها از جمله افسردگی و سایر اختلالات روحی و خلقی استفاده می‌شود. این داروها می‌توانند به جلوگیری از افکار یا تلاش‌ برای خودکشی کمک‌کرده و مزایای مهم دیگری را نیز فراهم کنند. با این حال، مطالعات نشان داده است که تعداد کمی از افراد (به‌ویژه افراد کمتر از ۲۵ سال) که از داروهای ضدافسردگی برای هرگونه بیماری استفاده می­‌کنند، ممکن است بدتر شدن افسردگی، سایر علائم روانی/ خلقی، یا افکار یا تلاش‌­هایی برای خودکشی را تجربه نمایند. بنابراین بسیار مهم است که با پزشک در مورد مضرات و مزایای داروی ضدافسردگی (به‌ویژه برای افراد زیر ۲۵ سال) صحبت کنید، حتی اگر درمان موردنظر در خصوص یک بیماری روانی یا خلقی نباشد.

در صورت مشاهده وخیم شدن افسردگی یا سایر بیماری‌­های روانی، تغییرات رفتاری غیرمعمول (از جمله افکار یا تلاش‌های احتمالی برای خودکشی)، یا سایر تغییرات روانی/ خلقی (از جمله اضطراب جدید یا بدتر شدن آن، حملات پانیک، مشکل در خوابیدن، زودرنجی، احساس عصبانیت و خصومت، اقدامات تکانشی، بی‌قراری شدید، تکلم بسیار سریع) فوراً به پزشک اطلاع دهید. هنگام شروع مصرف یک داروی ضدافسردگی یا تغییر دوز آن، به‌طور ویژه مراقب این علائم باشید.

موارد کاربرد

ونلافاکسین برای درمان افسردگی، اضطراب، حملات هراس و اختلال اضطراب اجتماعی (هراس اجتماعی) استفاده می‌شود. این دارو به شما کمک می‌کند تا بهتر فکر کنید، آرام باشید، کم‌تر نگران باشید و در زندگی روزمره فعالیت کنید. همچنین ممکن است میزان ترس، اضطراب، افکار ناخواسته و تعداد حملات وحشت (پانیک) را کاهش دهد. ونلافاکسین به عنوان یک مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین و نوراپینفرین (SNRI) شناخته شده است. این دارو با کمک به ترمیم تعادل برخی مواد طبیعی خاص در مغز (سروتونین و نوراپی نفرین) کار می‌کند.

نحوه استفاده از ونلافاکسین خوراکی

قبل از شروع مصرف ونلافاکسین و هربار استفاده مجدد از آن، راهنمای دارویی ارائه‌شده توسط داروساز خود را بخوانید. اگر سوالی داشتید، از پزشک یا داروساز خود بپرسید.

این دارو را طبق دستور پزشک، معمولاً یک بار در روز همراه با غذا، صبح یا عصر مصرف کنید.

این دارو را خرد نکنید، نجوید یا در مایعی حل نکنید. با انجام این کارها، اثر دارو در بدن به یکباره آزاد می‌شود و خطر عوارض جانبی را افزایش می‌دهد. همچنین قرص را نصف یا تقسیم نکنید، مگر اینکه خط تقسیم داشته باشد و پزشک به شما دستور نصف کردن دارو را بدهد. قرص را به صورت کامل، بدون خرد کردن و جویدن، قورت دهید.

اگر از کپسول ونلافاکسین استفاده می‌کنید، آن را کامل ببلعید. اگر در بلعیدن کامل کپسول مشکل دارید، می توانید کپسول را باز کرده و محتوای آن را روی یک قاشق پوره سیب بپاشید. سپس بلافاصله محتوای قاشق را بدون جویدن قورت دهید و بعد از آن، یک لیوان آب بنوشید.

دوز مصرفی ارایه شده به شما بر اساس شرایط پزشکی، سن و پاسخ شما به درمان است. برای کاهش خطر ابتلا به عوارض‌جانبی، پزشک ممکن‌است شما را راهنمایی کند که مصرف این دارو را با دوز کم شروع کرده و به‌تدریج دوز خود را افزایش‌دهید. دستورالعمل‌های پزشک خود را به‌دقت دنبال کنید. این دارو را به‌طور مرتب مصرف‌کنید تا بیشترین بهره را از آن ببرید. برای اینکه مصرف دارو را فراموش‌نکنید، هرروز آن را در راس یک ساعت معین مصرف‌کنید.

حتی اگر به احساس خوبی رسیدید نیز مصرف این دارو را ادامه‌دهید. بدون مشورت با پزشک مصرف این دارو را قطع‌نکنید. با قطع ناگهانی این دارو، ممکن‌است شرایطتان بدتر شود. همچنین، ممکن‌است علائمی مانندگیجی، نوسانات خلقی، سردرد، خستگی، تغییرات خواب و احساسات کوتاه‌مدت مانند شوک را تجربه‌کنید. برای جلوگیری یا کاهش این علائم، ممکن است لازم باشد دوز شما به تدریج کاهش یابد. علائم جدید و یا بدتر شدن را بلافاصله گزارش‌کنید.

احساس مفید بودن این دارو ممکن‌است چندین هفته طول بکشد. در صورت عدم‌بهبودی یا بدتر شدن، حتما به پزشکتان اطلاع دهید.

عوارض جانبی

حالت تهوع، خواب‌آلودگی، سرگیجه، خشکی دهان، یبوست، از دست دادن اشتها، تاری دید، عصبی شدن، مشکل خواب، تعریق غیرمعمول یا خمیازه کشیدن ممکن است رخ‌دهد. در صورت تداوم یا بدتر شدن هریک از این عوارض، بلافاصله به پزشکتان اطلاع دهید.

به‌یاد داشته باشید که پزشک این دارو را برای شما تجویز کرده است زیرا او قضاوت کرده که سود شما از مصرف این دارو، بسیار بیشتر از خطر عوارض جانبی آن است. بسیاری از افرادی‌که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض‌جانبی جدی ندارند.

این دارو ممکن است فشار خون شما را بالا ببرد. فشار خون‌تان را مرتباً چک کنید و در صورت بالا بودن، به پزشک اطلاع‌دهید.

در صورت بروز هریک از این عوارض‌جانبی بعید اما جدی، بلافاصله به پزشکتان اطلاع دهید: کبودی و خونریزی آسان، کاهش علاقه به رابطه‌جنسی، تغییر در توانایی جنسی، گرفتگی و ضعف عضلات، لرزش.

در صورت بروز هریک از این عوارض‌جانبی نادر اما بسیار جدی، بلافاصله از کمک پزشکی استفاده‌کنید: سرفه‌ای که قطع نمی‌شود، تنگی‌نفس، درد قفسه سینه، سردرد شدید و کوبنده، مدفوع سیاه و خونی، استفراغی که شبیه قهوه است، درد و تورم و قرمزی چشم، بزرگ‌شدن مردمک چشم، تغییرات بینایی (مانند دیدن رنگین‌کمان اطراف چراغ‌ها در شب)، تشنج.

این دارو ممکن است سروتونین را افزایش دهد و به‌ندرت باعث یک بیماری بسیار جدی به نام مسمومیت یا سندرم سروتونین می‌شود. اگر داروهای دیگری که باعث افزایش سروتونین می‌شوند نیز استفاده می‌کنید، این خطر افزایش می‌یابد. بنابراین لیست تمام داروهای مصرفی خود را به پزشکتان نشان دهید. در صورت بروز برخی از علائم زیر بلافاصله از کمک پزشکی استفاده‌کنید: ضربان قلب سریع، توهم، از دست دادن هماهنگی، سرگیجه شدید، حالت تهوع/ استفراغ شدید/ اسهال، لرزش عضلات، تب با علت ناشناخته، بیقراری غیرمعمول.

واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک جدی، از جمله موارد زیر، به پزشکتان اطلاع دهید و کمک پزشکی بخواهید: اگزما، خارش/ تورم (به‌خصوص صورت/ زبان/ گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی.

مواردی که در بخش‌های بالا ذکر شد، لیست کاملی از عوارض‌جانبی احتمالی نیست. اگر متوجه عوارض دیگری شدید که در بالا ذکر نشده، حتما با پزشکتان تماس بگیرید.

موارد احتیاط

قبل از مصرف ونلافاکسین، در صورتی‌که به آن یا به دزونلافاکسین حساسیت دارید یا اگر مبتلا به انواع دیگری از آلرژی­‌ها هستید، در این‌باره با پزشکتان صحبت‌کنید. این دارو ممکن‌است شامل مواد غیرفعالی باشد که موجب واکنش‌­های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با داروساز خود صحبت‌کنید.

قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به پزشک اطلاع دهید. به‌خصوص: مشکلات خونریزی، سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم یا آب‌سیاه چشم (نوع زاویه بسته)، فشار خون بالا، مشکلات قلبی (مانند نارسایی قلبی، وقوع حمله قلبی در قدیم)، کلسترول بالا، بیماری کلیوی، بیماری کبدی، اختلال تشنج، بیماری تیروئید.

این دارو ممکن‌است شما را گیج یا خواب‌آلود کند یا بینایی شما را تار کند. تا زمانی‌که احساس خواب‌آلودگی یا بینایی ضعیف دارید، از رانندگی، استفاده از ماشین‌آلات و کارهایی که نیاز به هوشیاری یا دید واضح دارند، خودداری کنید. همچنین از مصرف نوشیدنی‌های الکلی نیز خودداری کنید. در صورت استفاده از ماری‌جوانا (شاهدانه) با پزشکتان صحبت‌کنید.

قبل از انجام هرگونه عمل جراحی، تمامی محصولات مورد استفاده‌تان (از جمله داروهای تجویزشده، داروهای بدون‌نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک یا دندانپزشک خود بگویید.

افراد مسن

افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، خصوصا سرگیجه هنگام ایستادن، حساسیت بیشتری نشان دهند. همچنین ممکن است به‌نوعی عدم تعادل نمک در بدن (هیپوناترمی) مبتلا شوند، به خصوص اگر «قرص‌های آب» (ادرار آور) نیز مصرف می‌کنند. سرگیجه و عدم تعادل نمک در بدن، می‌تواند خطر زمین خوردن را افزایش دهد. همچنین افراد مسن ممکن است در هنگام استفاده از این دارو، در معرض خطر بیشتری برای خونریزی باشند.

کودکان

کودکان ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه کاهش اشتها و کاهش وزن حساسیت بیشتری نشان دهند. وزن و قد را در کودکانی که از این دارو استفاده می‌کنند، همیشه کنترل کنید.

دوران بارداری

در دوران بارداری، این دارو باید فقط در مواردی که به بسیار موردنیاز است استفاده شود. این دارو ممکن است به نوزاد متولدنشده آسیب‌برساند. همچنین، نوزادان متولد شده از مادرانی که در طول ۳ ماه آخر بارداری از این دارو استفاده کرده‌اند، ممکن است به‌ندرت دچار علائم ترک مانند مشکلات تغذیه یا تنفسی، تشنج، گرفتگی عضلات یا گریه مداوم شوند. اگر در نوزاد تازه متولد شده خود متوجه هریک از این علائم شدید، بلافاصله به پزشکتان اطلاع دهید.

از آنجا که مشکلات ذهنی و خلقی درمان نشده (مانند افسردگی، اضطراب، حملات وحشت یا پانیک) می‌تواند یک بیماری جدی باشد، مصرف این دارو را قطع نکنید، مگر اینکه به دستور پزشکتان انجام شود. اگر قصد بارداری دارید یا احتمال می‌دهید باردار باشید، فورا با پزشک خود در مورد مزایا و خطرات استفاده از این دارو در دوران بارداری صحبت کنید.

این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود و ممکن است اثرات نامطلوبی بر نوزاد شیرخوار بگذارد. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض‌جانبی جدی را افزایش‌دهد. مقاله حاضر شامل فهرستی جامعی از همه تداخلات دارویی احتمالی نیست. لیستی از تمام موادی که مصرف‌می‌کنید (شامل داروهای بدون‌نسخه و محصولات‌گیاهی) تهیه‌کنید و آن را با پزشکتان به اشتراک بگذارید. بدون تأیید پزشک، دوز داروها را شروع، قطع یا تغییر ندهید.

برخی از محصولاتی که ممکن‌است با این دارو تداخل داشته‌باشند عبارتند از: داروهایی که می‌توانند باعث خونریزی یا کبودی شوند (از جمله داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل، NSAIDها مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، رقیق‌کننده‌های خون مانند دبیگاتران و وارفارین).

آسپرین

اگر با این دارو از آسپرین استفاده می‌کنید، احتمال افزایش خطر خونریزی وجود دارد. با این حال، اگر پزشک، شما را به مصرف آسپرین با دوز کم برای حمله قلبی یا پیشگیری از سکته مغزی (معمولاً در دوزهای ۸۱-۳۲۵ میلی‌گرم در روز) راهنمایی کرده است، باید آن را ادامه دهید، مگر اینکه پزشک خلاف این امر را به شما توصیه کند. از دکترتان برای جزئیات بیشتر بپرسید.

مصرف داروهای مهارکننده MAO با این دارو ممکن‌است باعث تداخل دارویی جدی (احتمالاً کشنده) شود. در طول درمان با این دارو از مصرف داروهای مهارکننده MAO (ایزوکاربوکسازید، لاینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، راساگیلین، سافینامید، سلژیلین، ترانسیل پرومین) خودداری کنید. اکثر بازدارنده‌های MAO نیز نباید به‌مدت دو هفته قبل و حداقل ۷ روز بعد از درمان با این دارو مصرف شوند. از پزشکتان در مورد زمان شروع یا قطع مصرف این دارو سوال کنید.

در صورت استفاده از داروهای دیگری که باعث افزایش سروتونین می‌شوند، خطر سندرم یا مسمومیت سروتونین افزایش می‌یابد. مثلا می‌توان به داروهای خیابانی مانند MDMA/ اکستازی، عصاره گل راعی، داروهای ضدافسردگی خاص (از جمله SSRIها مانند فلوکستین/ پاروکستین، SNRIها مانند دولوکستین/ میلناسپیران)، تریپتوفان و سایر موارد اشاره کرد. خطر ابتلا به سندرم یا مسمومیت سروتونین، ممکن‌است هنگام شروع یا افزایش دوز این داروها بیشتر باشد.

موادی که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند

در صورت استفاده از سایر محصولاتی که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند از جمله مسکن‌های مخدر یا تسکین‌دهنده‌های سرفه (مانند کدئین، هیدروکدون)، الکل، ماری‌جوانا (شاهدانه)، آنتی‌هیستامین‌ها (مانند ستیریزین، دیفن هیدرامین)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، لورازپام، زولپیدم)، شل‌کننده‌های عضلانی (مانند کاریزوپرولول، سیکلوبنزپرین)، با پزشک خود مشورت کنید.

برچسب روی تمام داروهای خود را بررسی کنید (مانند محصولات آلرژی یا سرفه و سرماخوردگی). زیرا ممکن‌است حاوی موادی باشند که باعث خواب آلودگی می‌شوند. می‌توانید از داروساز نحوه استفاده مطمئن داروها را بپرسید.

ونلافاکسین بسیار شبیه دزونلافاکسین است. در هنگام استفاده از ونلافاکسین از داروهای حاوی دزونلافاکسین خودداری کنید.

این دارو ممکن است در برخی آزمایشات پزشکی و آزمایشگاهی (از جمله آزمایش ادرار برای آمفتامین) تداخل ایجاد کند. و احتمالاً باعث نتایج آزمایش نادرست شود. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و کلیه پزشکان از استفاده شما از این دارو مطلع هستند.

اوردوز یا مصرف بیش از حد

اگر دارو را اشتباهاً بیش از حد مصرف کردید و علائم جدی مانند از احساس بیهوشی یا مشکل تنفسی شدید دارید، با اورژانس یا پزشکتان تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل: خواب آلودگی شدید، تشنج، ضربان قلب سریع و نامنظم باشد.

نکات

ونلافاکسین را به افراد دیگر ندهید.

تمام نوبت‌های روان‌پزشکی و پزشکی خود را به‌طور منظم پیگیری کنید. تست‌های آزمایشگاهی یا پزشکی (مانند فشار خون و کلسترول) باید به‌صورت دوره‌ای انجام‌شود تا میزان بهبود شما کنترل شود یا عوارض‌جانبی بررسی شود. برای جزئیات بیشتر با دکتر خود مشورت کنید.

دوز از دست رفته

اگر یک دوز از ونلافاکسین را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر نزدیک زمان دوز بعدی است، از دوز فراموش شده صرف‌نظر کنید. دوز بعدی را در زمان معین مصرف کنید. دوز را برای جبران دو برابر نکنید.

شرایط نگهداری

ونلافاکسین را در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. در حمام نگهداری نکنید. همه داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.