تشخیص و درمان بیماری های گوارشی در فصل تابستان

هر ساله شیوع وبا یا عواملی با شکل و شمایل مشابه وبا (شبه وبا) باعث آماده باش مجموعه بهداشتی کشورمان می شود، اما این که وبا چیست و آیا تنها وبا عامل اسهال های شدید در انسان است یا نه . دکتر بهروز هاشمی- متخصص طب اورژانس در این باره اطلاعات مفیدی را در اختیار ما قرار داده است که در مطلب زیر می خوانید.

افراد مسموم با مواد غذایی آلوده یا خراب شده در اثر نگهداری در محیط نامناسب، علائمی همچون اسهال و استفراغ را تجربه می کنند، اما علائم همیشه محدود به این دو نیست. اغلب بیماران غذای مصرفی عنوان می کنند، اما گاهی به دلیل فاصله زمانی طولانی مابین مصرف ماده غذایی و بروز علائم، علت مسمومیت قابل شناسایی نیست.

مسمومیت غذایی به دلیل مصرف همزمان چند نفر از یک ماده غذایی به صورت همه گیر بروز می کند که این نیز یکی از نشانه های تشخیصی برای مسمومیت با مواد غذایی است. مسمومیت مواد غذایی می تواند به شیوه های مختلفی رخ بدهد. گاهی عامل بیماری زا در غذا رشد کرده، تولید سم می کند و این سم است که علامت زا می گردد.

گاهی نیز خود عامل بیماری زا وارد دستگاه گوارش شده و درون بدن اقدام به تولید سم می کند. با این که در هر دو حالت مسمومیت ناشی از سم است، اما بیماری های ناشی از این دودسته کاملا متفاوت است.

آسیب های شایع ناشی از تولید سم درون بدن شروع دیررس تری داشته و برای درمان گاهی نیاز به مصرف آنتی بیوتیک است. انواع رایج از این نوع مسمومیت شناخته شده است که در ادامه انواع رایج و خطرناک آن تشریح می شود.

غذاهای دریایی بخصوص صدف خام می تواند مولد اسهال شدیدی به نام وبا یا شبه وبا باشد. عموما در فصل گرم سال شیوع دارد. در این نوع مسمومیت به دلیل اسهال شدید و آب فراوان که از طریق مدفوع از دست می رود گاهی بیمار تا حد مرگ پیش می رود.

پزشکان باید با مشاهده موارد وبا مراکز بهداشتی را در جریان گذاشته تا برای پیشگیری و درمان اقدامات لازم را به عمل بیاورند. پس از یکی دو روز از مصرف، علائم شروع شده و وابسته به عامل مولد علائم از یک روز تا یک هفته به طول می انجامد.

مسافران که مسمومیت یا بیماری آنها عموما ناشی از آب یا غذای آلوده است در افرادی رخ می دهد که از آب یا غذاهای غیربهداشتی طی مسافرت استفاده می کنند. استفاده از آب در شکل بسته بندی شده همچون آب معدنی میزان این نوع مسمومیت را کاهش می دهد. استفاده از رستوران های مجاز و بهداشتی و سرکشی مسئولان بهداشتی به این محل ها می تواند عامل مهمی در کاهش این نوع از مسمومیت باشد.

مساله مهم در حین برخورد با بیمار دچار علائم اسهال و استفراغ، در نظر گرفتن چند نکته اساسی است. اولین نکته نوع اسهال است. اگر اسهال خونی است بیمار باید به پزشک مراجعه کند. این نوع اسهال دیگر یک مسمومیت غذایی ساده نیست و باید تحت بررسی و درمان مناسب با آنتی بیوتیک قرار گیرد.

نکته دوم وجود تب است. اگر بیمار تب دارد باید سریعا توسط پزشک ویزیت گردد. تب همراه با اسهال هشداردهنده ای مهم است که نشان از تهاجم عامل بیماری زا به داخل خون و شانس بروز عوارض دارد.

نکته سوم بروز اسهال در افراد مسن (سنین بیش از 65 سال) و افراد با اختلال در سیستم ایمنی بدنشان (بیماران سرطانی یا مبتلایان به ایدز) است که در این دسته از بیماران نیز انتقال بیماران به اورژانس ضروری است.

نکته چهارم استفاده نکردن خودسرانه از داروهای ضداسهال و آنتی بیوتیک است. استفاده از داروهای ضداسهال در مواردی که عامل بیماری زا در درون دستگاه گوارش مستقر است می تواند دفع عامل بیماری زا را به تأخیر انداخته و به شدت بیماری بیفزاید. استفاده خودسرانه از آنتی بیوتیک می تواند به مقاومت عامل بیماری و بروز عوارض غیرقابل پیش بینی منجر گردد.

تشخیص و درمان بیماری های گوارشی در فصل تابستان